Rodzaje siatek celowniczych

Obecnie na rynku celowników optycznych (lunet) pojawiła się spora liczba nowoczesnych instrumentów zaopatrzonych w różnego rodzaju siatki celownicze (potocznie zwanymi krzyżami). Bardzo wielu producentów proponuje swoje siatki zaprojektowane często przez utytułowanych strzelców. Przedstawiamy tutaj kilkanaście siatek: starszego typu oraz kilka nowoczesnych krzyży balistycznych, najbardziej popularnych na rynku.

Siatka celownicza – jest to nazwa celownika umieszczonego w lunecie! Może on być zbudowany z różnego rodzaju belek, nitek, siatek i punktów umieszczonych w lunecie i widocznych podczas patrzenia przez nią. Podczas celowania ostrze grota lub krzyż nitek kieruje odpowiednio na cel. Poziome lub pionowe belki, punkty, dodatkowe siatki stanowią elementy pomocne przy celowaniu. Mogą być wyznacznikiem odległości, opadu etc.

Przystrzelanie lunety - jest to zgranie punktu i linii celowania z torem lotu pocisku i punktem trafienia.

Siatki starszego typu

Siatka nr 0

Najprostsza siatka celownicza nie ma żadnych nici celowniczych, pośrodku pola znajduje się tylko kropka. Siatka praktycznie nieużyteczna w warunkach ograniczonej widoczności. Nie spotykana jest jej wersja z iluminacją.

Siatka nr 1

Jest to jedna z najstarszych siatek celowniczych, która najpierw wykorzystywana była przez snajperów, a dopiero później trafiła do celowników myśliwskich. Składa się z jednej pionowej belki zakończonej grotem o kacie rozwarcia 90 stopni i dwóch prostopadłych poziomych belek. Grot pionowej belki ułożony jest tak, że jego szczyt znajduje się na wysokości górnych krawędzi belek poziomych, natomiast jego boki kończą się w środku ich szerokości.

Wariantem siatki nr 1 jest siatka nr 11, w której wszystkie belki zwężają się w kierunku środka pola celowniczego.

Siatka nr 2

Dość prosta w budowie siatka. Zbudowana z poziomej cienkiej nici i stykająca się z pionową belką zwężającą się ku górze. Jest to krzyż przystosowany do szybkiego namierzania celu znajdującego się w ruchu. Cienka nitka nie zasłania obiektu. Siatka jest zupełnie nieprzydatna w ograniczonych warunkach widoczności.

Rodzaje krzyży w lunetach

Krzyż 30/30

Składa się z czterech grubych ramion przechodzących w środku krzyża w cienkie linie. Krzyż ten umożliwia bardzo precyzyjne celowanie do wszelkiego rodzaju obiektów. Z uwagi na to, iż przypomina krzyż stosowany przez wojskowych snajperów, nie jest zbyt popularny w konserwatywnych kręgach myśliwskich w Europie. Za to znani z praktycznego podejścia do strzelectwa Amerykanie stosują ten krzyż do wszelkich odmian strzelania i jest to bodaj najpopularniejszy krzyż spotykany w lunetach w USA. Jest to krzyż bardzo często stosowany w lunetach wiatrówkowych i umożliwia zarówno strzelanie precyzyjne, jak i szybkie, instynktowne strzelanie w każdych warunkach pogodowych i oświetleniowych (pomagają w tym grube ramiona główne). Druga nazwa, krzyż "30/30" bierze się stąd, iż krzyż jest tak skonstruowany, aby dystans pomiędzy końcami grubych części ramion wynosił w tym krzyżu 30 cali na dystansie 100 yardów (najczęściej przy standardowym przybliżeniu 4 razy). Jest to jeden z najlepszych krzyży ogólnego przeznaczenia.

Krzyż 30/30 występuje bardzo często z podświetleniem. Podświetlane mogą być: część środkowa (tylko cienkie nitki), cały krzyż, oraz może pojawić się wersja z podświetlanym centralnym punktem.

Krzyż "niemiecki"

Klasyczny krzyż "niemiecki" (zwany również krzyżem numer 4), to klasyczny układ dwóch poziomych belek po bokach i pionowej belki dolnej grubych, z cieńszymi (włosowatymi kreskami) w miejscu przecięcia. Ten spopularyzowany przez lata krzyż stosowany jest powszechnie w Europie przez myśliwych strzelających z broni kulowej. Jego zalety, to przede wszystkim dobra widoczność krzyża w każdych warunkach atmosferycznych i w słabym oświetleniu (np. podczas nocnego polowania) z uwagi na sporą grubość belek celowniczych. Otwarta struktura krzyża nie zasłania celu i pomaga w szybkim naprowadzaniu broni, a szpic pionowej belki umożliwia instynktowne nanoszenie poprawek celując w dużą sylwetkę zwierzyny łownej. Odległość między belkami poziomymi dobrana jest w ten sposób, aby ułatwić myśliwemu ocenę dystansu do celu o sporych wymiarach, wpasowując jego sylwetkę odpowiednio między belki.

Krzyż "niemiecki 4A"

Krzyż "niemiecki 4A" to układ trzech grubych belek. W odróżnieniu od klasycznego krzyża niemieckiego pionowa belka nie jest zakończona szpicem, ale podobnie jak belki boczne, mocno odcięta.

Krzyż niemiecki i krzyż niemiecki 4A często posiadają podświetlanie, w postaci punktu umieszczonego centralnie.

Krzyż Ballistic

Krzyż celowniczy typu Ballistic jest zbudowany z czterech średnio grubych belek, zwężanych w środku, z tym że dolna grubsza belka jest skrócona i zwężona. Pod zasadniczym znakiem celowniczym (w formie cienkiego krzyża) znajdują się cztery poziome, pogrubiane dodatkowe znaki celownicze, służące do strzelań na dalsze dystanse. Do sztucera kal. 222 czy 223 Rem., nawet typu light varmint, taka optyka będzie wystarczająca.

Siatka ta pozwala strzelcowi brać poprawkę na siłę wiatru.

Krzyż SR6 i SR12

Siatka celownicza typu SR została zaprojektowana specjalnie do polowań i zawodów Hunter Field Target. Pozwala ona na nanoszenie szybkich poprawek bez konieczności regulacji krzyża. Jest to możliwe dzięki podziałkom wskazującym punkty padania pocisków w zależności od odległości celu oraz siły wiatru.

Co oczywiste, wartości te są różne w zależności od kalibru karabinka i energii kinetycznej pocisku, ale po skalibrowaniu celownika na karabinku zawsze będą się powtarzać.

Siatka została stworzona przez Nicka Jenkinsa, trzykrotnego Mistrza Świata Field Target, specjalnie z myślą o zawodach HFT, w których nie dopuszcza się dokonywania zmian w ustawieniach celownika. W efekcie eksperymentów i analiz warunków strzelań powstała siatka, której ramiona precyzyjnie wskazują punkty padania pocisków w zależności od panujących warunków mających wpływ na tor lotu pocisku.

Podstawową korzyścią wynikającą z korzystania z celowników z tą siatką jest szybkość i precyzja strzelania na szybko zmieniających się dystansach. Nie wymaga także od strzelca dokonywania żadnych dodatkowych obliczeń, gdyż ramiona krzyża są tak ułożone, aby jeszcze przed oddaniem strzału, strzelec wiedział, w co trafi. Te zalety z pewnością docenią zawodnicy i myśliwi, dla których czas na oddanie strzału nie jest wystarczający na nanoszenie poprawek.

Ilość punktów jest tak dobrana, aby dla stałego przybliżenia strzelec mógł nanieść na przewidywalny punkt trafienia punkt „z siatki”. Takie rozwiązanie pozwala pominąć żmudną procedurę regulacji celownika oraz związane z tym ryzyko rozregulowania przyrządu.

Krzyż "Mil-Dot"

Krzyż Mil-Dot - najbardziej złożony krzyż w lunetach celowniczych. Na cienkich częściach ramion krzyża umieszczono w odstępach (zwykle 3 lub 5 MOA) kropki ułatwiające nanoszenie poprawek w pionie i w poziomie. Jest to krzyż stosowany w broni pneumatycznej przez strzelców Field Target, gdyż pozwala szybko i bardzo precyzyjnie nanosić poprawki na odległość i znios (poprawkę na wiatr). Siatka Mil-Dot jest aktualnie najczęściej używaną siatką przez większość formacji snajperskich na świecie. W przypadku wiatrówek jest to jedna z najlepszych siatek dla kogoś, kto naprawdę poważnie traktuje strzelanie (szczególnie z silnej broni PCP lub o stałej lufie).

Krzyż MAP

M.A.P. (Multiple Aim Point) to kolejna propozycja zaprojektowana przez Nicka Jenkinsona (trzykrotny Mistrz Świata FT) dla precyzyjnego strzelania do celów z uwzględnieniem przeniesienia względem różnych poziomów oraz siły wiatru. Punkty naniesione na „włosy” siatki pozwalają dokładnie namierzyć cel. Siatka celownika eliminuje przypadkowość trafienia. Wymaga jednak od strzelca już dużego doświadczenia, aby mógł on w pełni wykorzystać zalety tego rodzaju krzyża celowniczego. Oczywiście w przypadku tak dokładnej siatki powinno używać się tego samego rodzaju amunicji, o tej samej wadze co podczas przystrzelania. Tylko wtedy spełni ona pokładane w niej oczekiwania.